فرض کنید می‌خواهید از نقطه A به نقطه B در یک شهر بروید. یک نقشه کلی (مانند نقشه مترو) به شما دید خوبی از ایستگاه‌ها می‌دهد، اما این یک راهنمای GPS است که به شما مسیر دقیق و قدم به قدم را نشان می‌دهد: “۵۰ متر مستقیم برو، سپس به چپ بپیچ…”.
در دنیای طراحی تجربه کاربری (UX)، اگر معماری اطلاعات همان نقشه مترو باشد، یوزر فلو (User Flow) دقیقاً همان راهنمای GPS قدم به قدم است.
یوزر فلو یا جریان کاربر، یک دیاگرام بصری است که مسیرها و مراحل مختلفی را که یک کاربر برای انجام یک کار مشخص (Task) در محصول شما طی می‌کند، به تصویر می‌کشد. این ابزار به تیم طراحی کمک می‌کند تا قبل از نوشتن حتی یک خط کد، مطمئن شوند که مسیر حرکت کاربر منطقی، روان و بدون مانع است.
در این مقاله، بررسی می‌کنیم که یوزر فلو چیست و چرا این نقشه راه، کلید طراحی یک تجربه کاربری شهودی است.
یوزر فلو به زبان ساده چیست؟
یوزر فلو یک نمودار ساده است که با استفاده از اشکال (مستطیل، لوزی و فلش‌ها، یک داستان را روایت می‌کند: داستان سفر کاربر برای رسیدن به یک هدف.
برای مثال، یک یوزر فلو برای فرآیند “خرید یک محصول” می‌تواند شامل این مراحل باشد:
- ورود به صفحه اصلی
- جستجوی نام محصول
- ورود به صفحه محصول
- کلیک روی دکمه “افزودن به سبد خرید”
- ورود به صفحه سبد خرید
- کلیک روی “ادامه فرآیند پرداخت”
- و…
این دیاگرام به تیم کمک می‌کند تا تمام نقاط تصمیم‌گیری، صفحات و اقدامات لازم برای یک فرآیند را به صورت یکجا ببینند و هیچ مرحله‌ای را از قلم نیندازند.
چرا یوزر فلو یک ابزار حیاتی برای طراحان UX است؟
ترسیم یوزر فلوها در ابتدای فرآیند طراحی، مزایای استراتژیک بسیار مهمی دارد:
- شناسایی نقاط اصطکاک: یوزر فلو به ما کمک می‌کند تا مراحل اضافی، مسیرهای گیج‌کننده یا بن‌بست‌های احتمالی را قبل از اینکه محصول ساخته شود، شناسایی و حذف کنیم.
- بهبود ارتباطات تیمی: این دیاگرام یک زبان مشترک و بصری بین طراحان، مدیران محصول و توسعه‌دهندگان ایجاد می‌کند. همه اعضای تیم دقیقاً می‌دانند که محصول قرار است چگونه کار کند.
- طراحی تجربه‌های شهودی: با تمرکز بر مسیر کاربر، می‌توانیم تجربه‌هایی را طراحی کنیم که با مدل ذهنی و انتظارات او هماهنگ باشد و نیازی به فکر کردن اضافه نداشته باشد.
- پایه‌ای برای پروتوتایپ و تست: یوزر فلو مانند یک سناریو برای ساخت پروتوتایپ‌های قابل کلیک عمل می‌کند و به ما کمک می‌کند تا مطمئن شویم تمام مسیرهای ممکن را برای تست کاربردپذیری در نظر گرفته‌ایم.
چالش اصلی: از کشیدن جعبه تا طراحی یک جریان هوشمند
حالا شما می‌دانید که یوزر فلو چیست و از چه اجزایی تشکیل شده است. اما چالش واقعی یک طراح UX، کشیدن چند جعبه و فلش نیست. چالش اصلی در تفکر پشت آن نهفته است:
- چگونه باید فعالیت‌ها و Taskهای کلیدی کاربر را شناسایی کنیم تا بدانیم برای چه فرآیندهایی باید فلو طراحی کنیم؟
- “مدل تعامل” یا Interaction Model چیست و چگونه بر ساختار فلو تأثیر می‌گذارد؟
- چگونه باید منطق‌های شرطی پیچیده (مثلاً “اگر کاربر لاگین کرده بود به این صفحه برو، در غیر این صورت به صفحه دیگر”) را در دیاگرام نمایش دهیم؟
- تفاوت بین انواع مختلف دیاگرام (Flow Map, Process Diagram) چیست و در چه زمانی باید از هرکدام استفاده کرد؟
پاسخ به این سوالات، نیازمند دانش تخصصی در مورد تحلیل فرآیندها و تسلط بر ابزارهای استاندارد این حوزه است.
در دوره جامع UX Design Plus در LearnUIX، ما در بخش ۱۵ به صورت کاملاً تخصصی و عمیق به “ساخت دیاگرام User’s Flow” می‌پردازیم. شما به صورت عملی یاد می‌گیرید که چگونه فرآیندهای پیچیده را تحلیل کرده و آن‌ها را به دیاگرام‌های فلو واضح و حرفه‌ای تبدیل کنید که پایه‌ای محکم برای طراحی شما باشند.
